ช่องว่างบ่มเพาะ

เสือตัวที่ 6

กระบวนการหล่อหลอมความเห็นต่างให้เกิดขึ้นกับคนในพื้นที่ เพื่อให้มีแนวโน้มที่จะเข้ามามีส่วนร่วมในขบวนการเพื่อการต่อสู้กับรัฐ มีการดำเนินการอย่างเป็นระบบและต่อเนื่องจนกระทั่ง กลุ่มคนเหล่านั้นตัดสินใจ เข้าร่วมขบวนการแบ่งแยกผู้คนในพื้นที่ออกจากคนส่วนใหญ่ของประเทศ โดยเฉพาะกลุ่มเป้าหมายที่เป็นเด็กและเยาวชนตามสถานศึกษาบางแห่งในพื้นที่ ด้วยสภาพโดยทั่วไปของพื้นที่ของสถานศึกษาในแต่ละแห่งตั้งอยู่โดยรวมแล้ว มีความพิเศษไปจากสถานศึกษาที่มีอยู่โดยทั่วไปในพื้นที่แห่งอื่น (ที่อยู่นอกพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้) ด้วยบริบทที่โดดเด่นทางวัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีความเป็นตัวของตัวเองที่ปรากฏให้เห็นอย่างชัดเจนเป็นรูปธรรม อาทิ การแต่งกายของครูอาจารย์ ตลอดจนนักเรียนในสถานศึกษานั้นๆ ที่มีความเป็นอัตลักษณ์เฉพาะตัวอย่างชัดเจน กอปรกับสภาพแวดล้อมของสถานศึกษาที่สิ่งปลูกสร้างส่วนใหญ่จะมีรูปทรงทางสถาปัตยกรรมในทางศาสนาอิสลาม ซึ่งส่วนใหญ่จะมีสถานที่สำหรับการประกอบพิธีทางศาสนาอยู่ในบริเวณโรงเรียนหรืออย่างน้อยก็อยู่ใกล้ๆ กับสถานศึกษา ยิ่งทำให้บรรยากาศโดยทั่วไป มีลักษณะพิเศษที่แตกต่างอย่างเห็นได้ชัดกับพื้นที่อื่นของประเทศ

นอกจากนั้น สถานศึกษาเอกชนสอนศาสนาในพื้นที่ ยังมีให้เห็นอยู่มากมาย แสดงให้เห็นว่า คนในพื้นที่มีความมุ่งมั่นในการนำศาสนามาเป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินชีวิต แม้ทางฝ่ายรัฐจะพยายามแนะนำให้สถานศึกษาในพื้นที่ ปรับตัวรองรับการเปลี่ยนแปลงของโลก หากแต่ก็สามารถทำให้สถานศึกษาหลายแห่ง ที่เดิมเป็นเพียงแหล่งเรียนรู้ทางศาสนาอิสลามอย่างเดียวที่เรียกกันว่าปอเนาะ ต้องปรับตัวมาเป็นโรงเรียนเอกชนสอนศาสนาอิสลามมากขึ้น กล่าวคือสถานศึกษาต้องปรับเปลี่ยนให้มีการจัดการเรียนการสอนทั้งสายสามัญตามหลักสูตรของกระทรวงศึกษาธิการควบคู่กับการสอนหลักการทางศาสนา หากแต่ว่าสถานศึกษาเหล่านั้น ยังคงทำการสอนวิชาการทางศาสนาอย่างเคร่งครัดอยู่ต่อไปอย่างไม่จืดจาง ซึ่งสอดคล้องกับความนิยมตามวิถีของคนในท้องถิ่นที่ยังคงดำรงมั่นในหลักการของศาสนาจนเป็นส่วนสำคัญในวิถีชีวิต ยังผลให้สถานศึกษาหลายแห่งมีการแข่งขันกัน เพื่อแย่งชิงบุตรหลานของคนในพื้นที่ให้เข้ามาศึกษาในโรงเรียนของตนกันอย่างเข้มข้น ในขณะที่มีการปรับตัวและการแข่งขันของสถานศึกษาในพื้นที่ ก็ยังมีความแตกต่างด้านระดับการพัฒนาอยู่มากในระดับหนึ่ง

นอกจากนั้น คุณภาพของครูอาจารย์ของสถานศึกษา มีส่วนสำคัญในการสร้างคุณภาพการเรียนการสอน โดยสถานศึกษาขนาดใหญ่ จะมีโอกาสเลือกครูอาจารย์ที่มีคุณภาพมาเป็นบุคลากรของตนได้มากกว่าสถานศึกษาขนาดเล็ก ทั้งนี้มีผลโดยตรงมาจากงบประมาณรายหัวของภาครัฐที่สนับสนุนให้นักเรียนในสถานศึกษาเอกชนสอนศาสนา (ที่มีการสอนทั้งสายสามัญควบคู่สายศาสนา) กล่าวคือ หากสถานศึกษาใด มีจำนวนนักเรียนมาก ก็จะได้งบประมาณจากส่วนนี้มากเป็นเงาตามตัว ทำให้สถานศึกษาขนาดใหญ่มีโอกาสในการระดมเด็กและเยาวชนเข้ามาสู่สถานศึกษาของตนมากขึ้น ในขณะเดียวกันกลับทำให้สถานศึกษาของรัฐมีจำนวนนักเรียนน้อยลง นี่คือต้นเหตุสำคัญประการหนึ่งที่ส่งผลให้เกิดภาวะแปลกแยกแตกต่างของเด็กและเยาวชนในพื้นที่ตั้งแต่ยังเล็ก ด้วยเพราะคนในพื้นที่ที่เป็นพี่น้องชาวมุสลิมถูกแบ่งแยกการเรียนรู้ซึ่งกันและกันกับเด็กไทยพุทธตั้งแต่ในเยาว์วัย

สิ่งดังกล่าวเหล่านี้ จะเป็นช่องว่างระหว่างคนในพื้นที่ทั้งเจ้าหน้าที่ของรัฐและผู้บริหาร ครู อาจารย์ในสถานศึกษา ตลอดจนเด็กและเยาวชนในพื้นที่ทั้งมีความเชื่อทางศาสนาที่แตกต่างกันให้ขนายช่องว่างออกจากกันมากขึ้น จนกระทั่งเป็นการเปิดโอกาสให้นักสร้างมวลชนของขบวนการร้ายแห่งนี้ สามารถสอดแทรกเข้ามาปลุกระดม บ่มเพาะแนวคิดสุดโต่ง สร้างความเห็นต่างจากจุดเล็กๆ จนขยายตัวออกไปเป็นช่องว่างขนาดใหญ่ สร้างสมความขัดแย้งชิงชังให้เกิดขึ้นระหว่างเด็กและเยาวชนในพื้นที่กับรัฐได้อย่างมาก รวมทั้งสภาพแวดล้อมของสถานศึกษาหลายแห่ง จำเป็นที่จะต้องมีบ้านพักเพื่อให้นักเรียนส่วนหนึ่งได้อยู่ประจำที่สถานศึกษา และมีโอกาสในการเรียนรู้หลักคำสอนทางศาสนาอิสลามได้มากกว่าเด็กไป-กลับ  หากแต่ว่าสภาพการณ์ในลักษณะนั้น กลับเป็นช่องว่างให้ผู้ไม่หวังดี สามารถสอดแทรกเข้ามาอบรมบ่มเพาะความเห็นต่างระหว่างคนในสถานศึกษากับคนนอกพื้นที่ได้มากขึ้น

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในยามวิกาลที่เจ้าหน้าที่รัฐขาดโอกาสในการเข้าไปสอดส่องดูแลการเรียนการสอนของครูสอนศาสนาบางคนที่แทรกตัวเข้ามาในสถานศึกษาบางแห่งนั้น สามารถสอดแทรกแนวคิดเห็นต่างให้เกิดขึ้นกับรัฐได้ทีละเล็กทีละน้อยให้มีแนวคิดแปลกแยกกับคนนอกพื้นที่ โดยที่กลุ่มเป้าหมายเหล่านั้นไม่รู้ตัว ทั้งนี้ หน่วยงานภาครัฐก็ตระหนักดีในช่องว่างเหล่านั้น และกำลังหากิจกรรมเพื่อให้สามารถเข้าถึงสถานศึกษาตลอดจนที่พักประจำของนักเรียนในสถานศึกษาแต่ละแห่งอย่างต่อเนื่อง ซึ่งความพยายามของหน่วยงานภาครัฐก็ดำเนินการอย่างต่อเนื่อง ทำให้สถานศึกษาหลายแห่งที่เป็นแหล่งบ่มเพาะ ต่างปรับเปลี่ยนวิธีการในการหล่อหลอมผู้คนในสถานศึกษาที่มีความแนบเนียน ซ่อนพรางการตรวจจับจากเจ้าหน้าที่รัฐไปได้อย่างเหลือเชื่อ อาทิ การทำตัวให้เป็นมิตรกับเจ้าหน้าที่รัฐเพื่อไม่ให้ตกเป็นเป้าหมายที่ถูกเพ่งเล็งจากเจ้าหน้าที่ หากแต่ยังคงมุ่งมั่นในการใช้ช่องว่างเหล่านั้น บ่มเพาะขยายแนวคิดแปลกแยกแตกต่างให้เกิดขึ้นในมโนสำนึกของเด็กและเยาวชนกับคนพื้นที่อานของประเทศอยู่อย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง

กระบวนการบ่มเพาะแนวคิดการก่อความไม่สงบ ให้เกิดการสร้างความเกลียดชังรัฐ โดยที่ผ่านมานั้น มีหลักฐานชัดเจนว่ามีอยู่จริง ด้วยการพิสูจน์ทราบจากหน่วยงานด้านความมั่นคงของรัฐมาอย่างต่อเนื่อง พบร่องรอยการบ่มเพาะแนวคิดการก่อความไม่สงบจากสถานศึกษาบางแห่ง นอกจากนั้นรูปแบบการปกปิดการอบรมบ่มเพาะอาจมีการเปลี่ยนแปลงจากที่กระทำในสถานศึกษา ไปเป็นการกระทำนอกสถานศึกษา ในรูปแบบของการจัดกิจกรรมเข้าค่ายนอกสถานที่ในห้วงต่างๆ เช่นห้วงการปิดภาคเรียน รวมทั้งการใช้สถานที่อื่นๆ ที่อยู่นอกเหนือความรับผิดชอบของหน่วยงานด้านความมั่นคง สิ่งเหล่านี้ นับเป็นช่องว่างในการใช้เป็นแหล่งบ่มเพาะแนวคิดรุนแรง สร้างความเกลียดชังต่อเจ้าหน้าที่รัฐ รวมทั้งการชักจูงเยาวชนให้หลงผิด เข้าร่วมขบวนการฯ ในรูปแบบอย่างใดอย่างหนึ่งที่รัฐยากที่จะค้นหาและปิดช่องว่างเหล่านั้นได้โดยง่าย