เทรนด์ซื้อก่อนจ่ายทีหลัง

รูปแบบการซื้อสินค้าเงินผ่อน ในอดีตส่วนใหญ่มักจะทำผ่านสถาบันการเงิน เช่น ผ่อนชำระผ่านบัตรเครดิต หรือทำสัญญากับธนาคาร หรือร้านค้าโดยตรง

แต่ปัจจุบันมีเทรนด์ใหม่ คือ “ซื้อก่อน จ่ายทีหลัง” หรือ Buy Now Pay Later  (BNPL) ซึ่งกำลังเป็นที่นิยมในปัจจุบัน

สำหรับ BNPL คืออะไร  ในรายงานภาวะสังคมไทย ไตรมาส 3 ปี 2566 ของสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ระบุว่า BNPL  เป็นบริการให้สินเชื่อหรือการผ่อนชำระสินค้าที่เข้าถึงง่าย และปราศจากดอกเบี้ยหากชำระเงินตามเงื่อนไข แตกต่างจากการผ่อนชำระเดิมที่ ส่วนใหญ่ทำผ่านบัตรเครดิต ทำสัญญาเช่าซื้อกับธนาคาร หรือทำสัญญากับร้านค้าโดยตรง ซึ่ง BNPL อาจอยู่บน แพลตฟอร์มการซื้อขายสินค้าออนไลน์ หรืออาจเป็นบริการหนึ่งบนแอปพลิเคชันอื่นที่ไม่ได้ให้บริการทางการเงิน โดยตรง ดังนั้น BNPL จึงถือเป็นบริการผ่อนชำระที่เข้ามาเพิ่มโอกาสการเข้าถึงสินเชื่อในกลุ่มผู้มีรายได้น้อยหรือมีรายได้ ไม่แน่นอน เนื่องจากเป็นสินเชื่อที่ผู้บริโภคไม่จำเป็นต้องมีบัตรเครดิต และสามารถใช้เพียงบัตรประชาชนสำหรับ การยืนยันตัวตนเพื่อขอสินเชื่อเท่านั้น

ซึ่งแม้จะเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงสินเชื่อในกลุ่มผู้มีรายได้น้อย แต่อาจทำให้เกิดความเสี่ยงจากพฤติกรรมใช้จ่ายเกินตัวของผู้บริโภคและก่อให้เกิดหนี้เสียตามมา โดยในรายงานภาวะสังคมไทย ไตรมาส 3 ปี 2566 ของสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ อ้างถึงข้อมูลของ Juniper Research ระบุว่า ในปี 2565 จำนวนผู้ใช้ BNPL ทั่วโลกมีจ านวนกว่า 360 ล้านคน และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 900 ล้านคน ในปี 2570

ขณะที่ในสหรัฐอเมริกา สำนักข่าว Financial Times ระบุว่า ในปี 2564 BNPL สามารถสร้างมูลค่าตลาดได้ถึง 1.2 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้นเกือบ 4 เท่า เมื่อเทียบ กับปี 2562 สำหรับ BNPL ในประเทศไทย จากรายงาน “Thailand Buy Now Pay Later Market Report 2022” คาดว่า มูลค่าตลาด BNPL ในปี 2565 อยู่ที่ประมาณ 5.5 – 6.5 หมื่นล้านบาท และมีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นมากในอนาคต โดยศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยประเมินว่า ปี 2571 BNPL จะมีมูลค่าสูงถึง 15,818 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือเพิ่มขึ้น 17 เท่าจากปี 2564

อย่างไรก็ตาม แนวโน้มข้างต้นแม้จะเป็นโอกาสทางธุรกิจ แต่จากความสะดวก ในการเข้าถึงและความหลากหลายของผลิตภัณฑ์ BNPL ที่มีทั้งรูปแบบออฟไลน์หรือออนไลน์ อาจส่งผลให้คนไทยมี หนี้สินเพิ่มขึ้น และสร้างพฤติกรรมเสพติดการซื้อสินค้าฟุ่มเฟือย จนนำไปสู่ปัญหาอื่น ๆ ตามมา (อ่านต่อฉบับหน้า)