อ่างเก็บน้ำแม่ห้วยเอี้ยงเฉลิมพระเกียรติ(1)

ทรงสร้างประโยชน์สุขสู่ปวงประชา เสกสรร สิทธาคม [email protected] อ่างเก็บน้ำแม่ห้วยเอี้ยงเฉลิมพระเกียรติ (1) กรมทรัพยากรน้ำหรือที่คนมักคุ้นนิยมเรียกสั้นๆว่ากรมน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พาไปเยือนพื้นที่จังหวัดลำพูน เชียงใหม่และเชียงรายหลายหน เพื่อไปติดตามดูศักยภาพของแหล่งน้ำในซอกเขา ที่ไปดำเนินการฟื้นฟูพัฒนาสนองพระมหากรุณาธิคุณพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่ทรงให้ความสำคัญกับแหล่งน้ำด้วยเป็นปัจจัยหลักในการเจริญงอกงามของสรรพชีวิตเพื่อประโยชน์สุขของประชาชนในพื้นที่สูงซึ่งหลายพื้นที่ยังมีสภาพกันดาร โดยก่อนหน้านั้นส่วนราชการคือกรมเร่งรัดพัฒนาชนบท(รพช.)เคยได้สำรวจแล้วดำเนินการสร้างเป็นอ่างเก็บน้ำในหลายพื้นที่หลายจุด ภารกิจดังกล่าวดำเนินการด้วยจุดมุ่หมายเพื่อเฉลิมพระเกียรติ สนองแนวพระราชดำริอันเกิดจากพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชรัชกาลที่9ที่ทรงตระหนักถึงความสำคัญของน้ำอันเป็นปัจจัยหลักในการดำรงชีพของสรรพชีวิต เฉพาะอย่างยิ่งประชาชนในท้องถิ่นทุรกันดาร ที่มักขาดปัจจัยสำคัญมากมายอย่างน้อยมีปัจจัยสำคัญหลักคือน้ำย่อมสามารถดำเนินชีวิตไปสู่ความสุขด้วยวิถีแห่งความพอเพียงพออยู่พอกินตามแนวพระราชปณิธานได้ ดังที่พระราชทานพระราชดำรัสว่า “น้ำคือชีวิต”ด้วยพระราชหฤทัยห่วงใยในราษฎรของพระองค์ที่เมื่อขาดแคลนน้ำแล้ว ไม่อาจหลบลี้หนีความทุกข์เดือดร้อนไปได้ ด้วยว่าเมื่อขาดแคลนน้ำความเป็นอยู่ที่ยากจนแร้นแค้นความอดอยากก็จะตามมา เพราะเกิดจากการขาดแคลนแหล่งน้ำเพื่อการประกอบอาชีพอย่างเช่นอาชีพเกษตรกรรม น้ำอุปโภคบริโภค ยิ่งประชาชนในท้องถิ่นกันดารห่างไกล น้ำจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างที่สุด จึงเป็นที่ประจักษ์ว่าพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช นับแต่เสด็จขึ้นครองสิริราชสมบัติตราบเสด็จสวรรคต พระราชกรณียกิจที่ทรงทุ่มเทพระองค์อย่างหนัก เสด็จพระราชดำเนินไปทุกหนแห่งไม่ว่าจะทุรกันดาร ยากลำบากเพียงใดมิทรงคำนึงถึงพระองค์ ไม่ทรงห่วงภัยอันตรายใดๆ ไม่ทรงกังวลถึงความเหน็ดเหนื่อย ด้วยทรงตั้งพระราชหฤทัยเพื่อทรงเยี่ยมราษฎรเป็นขวัญกำลังใจเป็นสิริมงคลแล้วก็ด้วยพระราชประสงค์เพื่อทรงหาแหล่งน้ำเพื่อประชาชนของพระองค์ อดีตองคมนตรีอย่างนายสวัสดิ์ วัฒนายากกรเคยกล่าวไว้ว่า ไม่เคยเห็นพระมหากษัตริย์พระองค์ใดเสด็จฯไปในป่า เสด็จฯไปกลางทุ่ง ทรงมุดรั้วรวดหนามของชาวบ้านเพื่อทรงหาแหล่งน้ำให้ประชาชนของพระองค์ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงไม่นิ่งเฉยดูดายสนองพระมหากรุณาธิคุณเป็นกำลังสำคัญในการทำงานถวาย โดยเฉพาะดำเนินการพัฒนาแหล่งน้ำ ทำหน้าที่ดูแลทุกข์สุขประชาชนต่างพระเนตรพระกรรณ อย่างเช่นอดีตหน่วยงานคือสำนักงานเร่งรัดพัฒนาชนบทหรือกรมเร่งรัดพัฒนาชนบท(รพช.)สังกัดกระทรวงมหาดไทยได้ดำเนินการพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อเฉลิมพระเกียรติและก็เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลในโอกาสมหามงคลต่างๆมาอย่างต่อเนื่องและวันนี้เมื่อหน่วยงานดังกล่าวยุบไปแล้วกรมทรัพยากรน้ำรับช่วงต่อทำงานถวายต่างพระเนตรพระกรรณ คุณทวีศักดิ์ สุขธงไชยกูล อดีตผอ.กลุ่มงานประชาสัมพันธ์กรมน้ำเคยพาขึ้นเขาลุยป่า ลุยท้องนา ไปดูศักยภาพของอ่างเก็บน้ำทั้งที่เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ่างเก็บน้ำเฉลิมพระเกียรติและอ่างเก็บน้ำสนองพระราชดำริที่สร้างไว้จำนวนมากทุกภูมิภาค ฟื้นฟูแหล่งน้ำไปพร้อมกับสร้างระบบส่งน้ำ เป็นช่องทางนำน้ำจากอ่างให้ถึงพื้นที่ ในหลายจุดเมื่อทำไว้แล้วก็กลับไปดูอีกทีว่ายังสามารถก่อประโยชน์ให้ชาวบ้านเกษตรกรได้เต็มที่ดีอยู่หรือเปล่า เช่นการไปเยือน อ่างเก็บน้ำเฉลิมพระเกียรติที่ดำเนินการสนองแนวพระราชดำริในสองพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่และเชียงรายแม้ว่าช่วงเวลาไม่เอื้อนัก ไปสัมผัสได้เพียงไม่กี่อ่าง อ่างเก็บน้ำที่มีโอกาสไปเยือนแล้วเอาข้อมูลมาบอกเล่าเก้าสิบสู่การรับรู้กันได้ ยืนยันถึงแนวพระราชดำริที่ทรงตระหนักถึงคุณค่าของน้ำว่ามีความสำคัญต่อสรรพชีวิตแท้จริง น้ำที่ปรากฏต่อสายตาที่ได้รับการเก็บกักไว้ในแต่ละอ่างที่ได้รับการฟื้นฟูสนองพระมหากรุณาธิคุณมีปริมาณพอที่จะชะโลมชีวิตให้เจริญงอกงาม แม้ในยามที่ฝนห่างจนหลายพื้นที่ที่มีอ่างเก็บน้ำจัดสร้างไว้ตามแนวพระราชดำริไม่กังวลว่าในช่วงหน้าแล้งของแต่ละปีประชาชนจะเดือดร้อนจากการขาดแคลนน้ำ แม้บางปีน้ำจะน้อยบ้างเพราะฝนลงน้อยแต่ก็ยังพอเกื้อกูลพอมีน้ำปลูกพืชผัก มีน้ำอุปโภคบริโภคพอดำเนินชีวิตไปได้ บางแห่งที่ทำเป็นระบบเขื่อนกักเก็บมีประตูเปิดปิด มีสปิลเวย์และประชาชนในพื้นที่ร่วมกับราชการดูแลรักษามิให้เกิดการชำรุดทรุดโทรมและใช้น้ำอย่างรู้คุณค่า น้ำยังมีระดับสูงคงเหลือค้างคาอ่างแม้จะไม่เสมอสปิลเวย์ แต่ก็มีพอใช้ทั้งๆที่เข้าหน้าแล้งแล้ว ทำให้ผู้ไปเยือนได้สัมผัสสายน้ำที่นิ่งสนิทกลางแอ่งพื้นราบระหว่างภูเขายามสายลมพัดผ่านปะทะสายน้ำสีครามกระเพื่อมเป็นคลื่นชะโลมความรู้สึกให้ชื่นฉ่ำเย็นได้พอสมควร ไปเห็นมาแล้วหลายอ่างย้ำได้เลยว่าแม้ระดับน้ำจะต่ำกว่าสปิลเวย์บ้าง แต่ดูปริมาณน้ำแล้วมากพอที่จะไม่แห่งขอดในช่วงใดช่วงหนึ่งของหน้าแล้งแน่นอน และสามารถแบ่งปันส่งสู่พื้นที่การเกษตรระยะสั้นของชาวบ้านผู้เปี่ยมด้วยความขยันขันแข็งเยียวยาการขาดแคลนได้พอสมควร ที่ไปเยือนมาอย่างอ่างเก็บน้ำแม่เทยเฉลิมพระเกียรติ พื้นที่อำเภอลี้ในจังหวัดลำพูน อ่างเก็บน้ำแม่ผาแหนอันเนื่องมาจากพระราชดำริในพื้นที่อำเภอสันกำแพงเชียงใหม่ อ่างเก็บน้ำห้วยแก้ว อันเนื่องมาจากพระราชดำริจังหวัดเชียงใหม่ อ่างเก็บน้ำห้วยฮ่องไคร้สนองพระราชดำริ จังหวัดเชียงใหม่ อ่างเก็บน้ำแม่ฉางข้าว อำเภอเวียงป่าเป้าเชียงราย แล้วก็อ่างเก็บน้ำห้วยแม่เอี้ยงเฉลิมพระเกียรติ อำเภอเมืองเชียงรายเป็นต้น อ่างเก็บน้ำเฉลิมพระเกียรติที่กรมทรัพยากรน้ำดำเนินการสร้างขึ้นที่ยกมาพูดถึง เพราะทุกภาคส่วนต่างสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงทุ่มเทพระองค์ในการสร้างปัจจัยพื้นฐานหลักในการดำรงชีวิตของประชาชน ของสรรพสิ่งคือแหล่งน้ำ เพราะชีวิตถ้าขาดน้ำย่อมต้องเหี่ยวเฉาและสิ้นชีวิตสิ้นสภาพแห้งเหี่ยวผุสลายในที่สุดและที่ดำเนินการสร้างแหล่งน้ำเฉลิมพระเกียรตินั้นเป็นเพียงส่วนเล็กน้อยกับแหล่งน้ำที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงสร้างพระราชทานแก่ประชาชนคนไทย แก่ราษฎรของพระองค์ที่มีจำนวนมากมายมหาศาลด้วยพระวิริยะอุตสาหะอันเกิดจากพระเมตตาพระมหากรุณาธิคุณด้วยพระราชหฤทัยห่วงใย อันนำพาไปสู่การที่ประชาชนคนไทยจำนวนมากสามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นได้มีความเป็นอยู่แบบพอมีพอกินมีความสุขอย่างยั่งยืน รพช.สร้างอ่างเก็บน้ำเฉลิมพระเกียรติแล้วกรมน้ำสืบสานการดูแลฟื้นฟูต่อ ตามชื่ออ่างเก็บน้ำที่เอ่ยข้างต้นสนองพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทำให้ราษฎรในพื้นที่ดังกล่าวมีน้ำประกอบอาชีพ น้ำเพื่อการดำรงชีวิต แล้วอย่างที่บอกว่าเป็นเพียงไม่กี่แห่งที่ไปเยือนมาแล้วยกมาถ่ายทอดสู่กันกรมน้ำรับช่วงดำเนินการดูแลฟื้นฟูรวมถึงที่สร้างอ่างเก็บน้ำขึ้นใหม่สนองพระมหากรุณาธิคุณน้ำคือชีวิตด้วย โดยต่อยอดพัฒนาทำระบบท่อส่งน้ำสู่พื้นที่การเกษตรกลุ่มเป้าหมายให้ครบพื้นที่ผู้ใช้น้ำในรัศมีของอ่างที่จะส่งน้ำไปให้ได้รับประโยชน์อย่างครบถ้วน ถ้าใครจะลองย้อนกลับไปดูถึงอดีต ก็จะพบภาพอันนำมาซึ่งความปลื้มปีติซาบซึ้งซ่านหัวใจอย่างยากจะหาคำใดมากลั่นกรองบรรยายเป็นคำพูดให้ได้ดังจิตคิด เพราะเป็นที่ประจักษ์ในหัวใจของพสกนิกรไทยว่าพื้นที่อันหน่วยงานดำเนินการสนองพระราชดำรินั้นล้วนแต่เป็นพื้นที่ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช และพระบรมวงศานุวงศ์เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรและทอดพระเนตรพื้นที่ด้วยพระองค์เอง จึงยิ่งทรงทราบถึงความทุกข์ยากของราษฎรอย่างลึกซึ้งแท้จริง อันเป็นที่มาของการที่ทรงทุ่มเทพระองค์ทรงคิดค้นหาวิธีกำจัดความทุกข์ของราษฎรนั้นให้หมดสิ้นไป อย่างเช่นการพระราชทานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่เป็น “แหล่งน้ำ”ที่วันนี้มีถึงกว่า 2,000 พันโครงการ