ทรงสร้างประโยชน์สุขสู่ปวงประชา
สวนพฤกษศาสตร์บ้านร่มเกล้า
ในพระราชดำริสมเด็จพระบรมราชินีนาถรัชกาลที่9 (จบ)
เสกสรร สิทธาคม
[email protected]
ในอนาคตสวนพฤกษศาสตร์ฯบ้านร่มเกล้า พิษณุโลก ในพระราชดำริ จะเป็นแหล่งรวบรวมพันธุ์ไม้ วงศ์จำปีจำปา กุหลาบพันปี และกล้วยไม้ไทย นอกจากนั้นยังมีเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติที่สมบูรณ์ไปด้วยแมกไม้นานาชนิด รวมไปถึงกิจกรรมพานักท่องเที่ยวนั่งรถอีแต๊กเพื่อศึกษาธรรมชาติ และเยี่ยมชมวิถีชีวิตของชาวเขาเผ่าม้ง สวนพฤกษศาสตร์ฯบ้านร่มเกล้า มีสถานที่กางเต็นท์ไว้รองรับให้แก่นักท่องเที่ยวที่ต้องการเข้ามาสัมผัสธรรมชาติและชมทัศนียภาพอันของทิวเขามีจุดชมวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม นักท่องเที่ยวสามารถเข้ามาเยี่ยมชมสวนฯได้ทั้ง 3 ฤดู ฤดูร้อน จะพบกับกล้วยไม้สายพันธุ์ต่างๆ ที่แย่งกันออกดอกบานสะพรั่ง ฤดูฝน จะได้พบกับบรรยากาศของทะเลหมอก ที่ดึงดูดสายตานักท่องเที่ยวได้ทุกเพศทุกวัย ฤดูหนาว ก็จะได้สัมผัสกับอากาศอันหนาวเย็น พร้อมกับชมความงามของกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี นอกจากนี้ยังมีแหล่งท่องเที่ยวใกล้เคียงที่อยู่ในเส้นทางผ่าน สามารถแวะพักผ่อนได้ อาทิเช่น น้ำตกชาติตระการ สถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงภูขัดฯ สถานีทดลองพืชสวนร่มเกล้า ศูนย์ศิลปาชีพ ภูขัดฯน้ำตกภูสอยดาว อุทยานแห่งชาติภูสอยดาว อุทยานแห่งชาติภูสวนทราย เป็นต้น
ข้างต้นเป็นองค์ประกอบแห่งความสมดุลย์ในความเป็นทรัพยากรธรรมชาติ แต่หัวใจคือการสร้างป่าเพื่อให้เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร เป็นกระบวนการสร้างสมดุลธรรมชาติ ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อสภาพชีวิต สนองพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่9
โครงการสวนพฤกษศาตร์ฯบ้านร่มเกล้าอย่างที่เกริ่นข้างต้นวันนี้ ได้พัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเพื่อความเพลิดเพลินดื่มด่ำกับธรรมชาติที่งดงามสมบูรณ์ เป็นแหล่งการเรียนรู้และพักผ่อนท่ามกลางขุนเขา สายเมฆ แมกไม้และสายหมอก ผู้ประสงค์กางเต็นท์บนยอดดอย ก็สามารถทำได้เพื่อสัมผัสธรรมชาติ จุดชมวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม และเส้นทางเดินชมธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยพรรณไม้นานาชนิด
กิจกรรมที่จัดขึ้นภายในสวนพฤกษศาสตร์ฯบ้านร่มเกล้า ในพระราชดำริสมเด็จพระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่9 จังหวัดพิษณุโลก มีการดำเนินการ จัดโครงการต่างๆ มากมาย อาทิเช่น จัดฝึกอบรม หลักสูตรผู้นำชุมชมกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อสร้างผู้นำชุมชนภายในพื้นที่ เกษตรกร ผู้สนใจทั่วไป ตลอดจนเจ้าหน้าที่สวนพฤกษศาสตร์ฯบ้านร่มเกล้า ได้ศึกษาเรียนรู้ และนำองค์ความรู้ใหม่ที่ได้รับจากการฝึกอบรม นอกสถานที่ไปประยุกต์ใช้และพัฒนาชุมชน ครอบครัว รวมไปถึงหน่วยงานให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
การจัดฝึกอบรมในหลักสูตรค่ายเยาวชนพิทักษ์สิ่งแวดล้อมขึ้น ภายใต้หัวข้อ “รักษ์น้ำ รักษ์ป่า ตามรอยพ่อ” เพื่อตอบสนองแนวพระราชดำริ และการจัดโครงการฝึกอบรมค่ายเยาวชน สร้างเสริมความรู้ทางพฤกษศาสตร์ มุ่งเน้นปลูกฝังจิตสำนึกและกล่อมเกลาจิตใจให้เยาวชนได้มีความรู้ความเข้าใจ และการแบ่งกลุ่มในการทำกิจกรรมในฐานต่างๆ เพื่อเสริมสร้างความสามัคคีภายในกลุ่มและทำให้เกิดความหวงแหนและตระหนักถึงคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นต้น
จะเห็นได้ว่าผลพวงอันเกิดจากการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าไม้จนมีความอุดมสมบูรณ์ นอกจากจะนำมาซึ่งทรัพยากรน้ำและทรัพยากรธรรมชาติอีกหลากหลาย อย่าง ทำให้เกิดความเชื่อมโยงประโยชน์แก่ราษฎรอีกมากมายอย่างเช่นการเป็นแหล่งท่องเที่ยงเชิงนิเวศน์เชิงธรรมชาติแล้ว เมื่อแผ่นดินมีความอุดมสมบูรณ์ ราษฎรในพื้นที่ก็สามารถนำทรัพยากรเหล่านี้มาเกื้อกูลในการดำเนินชีวิตอย่างพึ่งพากันใช้อุปโภค บริโภค รวมไปถึงนำมาประกอบอาชีพเพื่อเพิ่มราย รวมถึงการมีส่วนร่วมสืบสานรักษาไปพร้อมกันด้วย เพราะป่าทรัพยากรธรรมชาติคือจุดเกิดของปัจจัย 4 อาหาร ยารักษาโรค ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม ราษฎรในพื้นที่ไม่ต้องออกไปทำงานต่างถิ่น และสามารถเลี้ยงตนเองและครอบครัวโดยดำรงอยู่ในวิถีความพอเพียง รวมทั้งเป็นกำลังสำคัญในการมีส่วนร่วมพิทักษ์รักษาทรัพยากรธรรมชาติดังกล่าว
สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นผลมาจากน้ำพระราชหฤทัยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่9และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ.ในรัชกาลที่9ที่ทรงห่วงใยราษฎรของพระองค์ ทรงอยากเห็นคนไทยมีความเป็นอยู่อย่างปกติสุขอย่างยั่งยืน ทรงต้องการให้ประเทศไทยมีความอุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติจึงทรงช่วยเหลือราษฎรผ่านโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริต่างๆมากมาย
เป็นความโชคดีของคนไทยที่ได้เกิดมาในแผ่นดินนี้ แผ่นดินที่มีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่9และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่9 ที่ทรงเป็นพ่อและแม่ของแผ่นดิน ทรงทำเพื่อปวงชนชาวไทย โดยไม่ทรงคำนึงถึงความเหน็ดเหนื่อยพระวรกาย อันนับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้
ข้างต้นเป็นองค์ประกอบแห่งความสมดุลย์ในความเป็นทรัพยากรธรรมชาติ แต่หัวใจคือการสร้างป่าเพื่อให้เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร เป็นกระบวนการสร้างสมดุลธรรมชาติ ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อสภาพชีวิต สนองพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่9
โครงการสวนพฤกษศาตร์ฯบ้านร่มเกล้าอย่างที่เกริ่นข้างต้นวันนี้ ได้พัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเพื่อความเพลิดเพลินดื่มด่ำกับธรรมชาติที่งดงามสมบูรณ์ เป็นแหล่งการเรียนรู้และพักผ่อนท่ามกลางขุนเขา สายเมฆ แมกไม้และสายหมอก ผู้ประสงค์กางเต็นท์บนยอดดอย ก็สามารถทำได้เพื่อสัมผัสธรรมชาติ จุดชมวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม และเส้นทางเดินชมธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยพรรณไม้นานาชนิด
กิจกรรมที่จัดขึ้นภายในสวนพฤกษศาสตร์ฯบ้านร่มเกล้า ในพระราชดำริสมเด็จพระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่9 จังหวัดพิษณุโลก มีการดำเนินการ จัดโครงการต่างๆ มากมาย อาทิเช่น จัดฝึกอบรม หลักสูตรผู้นำชุมชมกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อสร้างผู้นำชุมชนภายในพื้นที่ เกษตรกร ผู้สนใจทั่วไป ตลอดจนเจ้าหน้าที่สวนพฤกษศาสตร์ฯบ้านร่มเกล้า ได้ศึกษาเรียนรู้ และนำองค์ความรู้ใหม่ที่ได้รับจากการฝึกอบรม นอกสถานที่ไปประยุกต์ใช้และพัฒนาชุมชน ครอบครัว รวมไปถึงหน่วยงานให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
การจัดฝึกอบรมในหลักสูตรค่ายเยาวชนพิทักษ์สิ่งแวดล้อมขึ้น ภายใต้หัวข้อ “รักษ์น้ำ รักษ์ป่า ตามรอยพ่อ” เพื่อตอบสนองแนวพระราชดำริ และการจัดโครงการฝึกอบรมค่ายเยาวชน สร้างเสริมความรู้ทางพฤกษศาสตร์ มุ่งเน้นปลูกฝังจิตสำนึกและกล่อมเกลาจิตใจให้เยาวชนได้มีความรู้ความเข้าใจ และการแบ่งกลุ่มในการทำกิจกรรมในฐานต่างๆ เพื่อเสริมสร้างความสามัคคีภายในกลุ่มและทำให้เกิดความหวงแหนและตระหนักถึงคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นต้น
จะเห็นได้ว่าผลพวงอันเกิดจากการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าไม้จนมีความอุดมสมบูรณ์ นอกจากจะนำมาซึ่งทรัพยากรน้ำและทรัพยากรธรรมชาติอีกหลากหลาย อย่าง ทำให้เกิดความเชื่อมโยงประโยชน์แก่ราษฎรอีกมากมายอย่างเช่นการเป็นแหล่งท่องเที่ยงเชิงนิเวศน์เชิงธรรมชาติแล้ว เมื่อแผ่นดินมีความอุดมสมบูรณ์ ราษฎรในพื้นที่ก็สามารถนำทรัพยากรเหล่านี้มาเกื้อกูลในการดำเนินชีวิตอย่างพึ่งพากันใช้อุปโภค บริโภค รวมไปถึงนำมาประกอบอาชีพเพื่อเพิ่มราย รวมถึงการมีส่วนร่วมสืบสานรักษาไปพร้อมกันด้วย เพราะป่าทรัพยากรธรรมชาติคือจุดเกิดของปัจจัย 4 อาหาร ยารักษาโรค ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม ราษฎรในพื้นที่ไม่ต้องออกไปทำงานต่างถิ่น และสามารถเลี้ยงตนเองและครอบครัวโดยดำรงอยู่ในวิถีความพอเพียง รวมทั้งเป็นกำลังสำคัญในการมีส่วนร่วมพิทักษ์รักษาทรัพยากรธรรมชาติดังกล่าว
สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นผลมาจากน้ำพระราชหฤทัยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่9และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ.ในรัชกาลที่9ที่ทรงห่วงใยราษฎรของพระองค์ ทรงอยากเห็นคนไทยมีความเป็นอยู่อย่างปกติสุขอย่างยั่งยืน ทรงต้องการให้ประเทศไทยมีความอุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติจึงทรงช่วยเหลือราษฎรผ่านโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริต่างๆมากมาย
เป็นความโชคดีของคนไทยที่ได้เกิดมาในแผ่นดินนี้ แผ่นดินที่มีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่9และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่9 ที่ทรงเป็นพ่อและแม่ของแผ่นดิน ทรงทำเพื่อปวงชนชาวไทย โดยไม่ทรงคำนึงถึงความเหน็ดเหนื่อยพระวรกาย อันนับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้