สานต่อกาแฟต้นแรกของพ่อ | สู่ความสุขที่ยั่งยืนบนดอยช้าง

ในวันนี้กาแฟสายพันธุ์อราบิก้าที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชพระราชทานให้บ้านดอยช้างในปี 2512 เพื่อแก้ปัญหาการทำไร่เลื่อนลอยและการปลูกฝิ่น จนทำให้พี่น้องชนเผ่าบนดอยช้างได้ยึดเป็นอาชีพหลัก สร้างรายได้เลี้ยงตัวเองและครอบครัว อีกทั้งยังมีการพัฒนาสู่การสร้างอาชีพที่มั่นคงให้กับชาวบ้านดอยช้าง ภายใต้แบรนด์ บริษัท ดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัด ได้สร้างให้พื้นที่ดอยช้างเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง ทั้งที่เป็นแหล่งกาแฟดีมีมาตรฐาน และเป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมอีกด้วย สร้างอาชีพที่มั่นคง ซึ่งนับเป็นเวลากว่า 48 ปี แห่งความภาคภูมิใจที่ลูกหลานดอยช้างทุกคนพยายามช่วยกันโอบอุ้มความอุดมสมบูรณ์ให้กลับคืนมาอีกครั้ง นอกเหนือจากความเขียวขจีของต้นกาแฟที่รายล้อมอยู่บนภูเขาทุกลูกบนดอยช้าง แต่การสร้างธุรกิจให้ยั่งยืน จำเป็นจะต้องสร้างชุมชนให้เข้มแข็ง โดยเฉพาะระบบการศึกษาเป็นรากฐานสำคัญในการสร้างพัฒนาศักยภาพ สร้างอาชีพที่มั่นคง สามารถเลี้ยงตัวเอง และครอบครัวได้อย่างมีความสุข ซึ่ง นายปณชัย พิสัยเลิศ กรรมการผู้จัดการ บริษัทดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัด หรืออาเดล อดีตผู้ใหญ่บ้าน หมู่บ้านดอยช้าง หนึ่งในผู้ก่อตั้ง กาแฟดอยช้าง ได้กล่าวถึง ปณิธานอันมุ่งมั่นที่จะสานต่อพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ว่า ต้องการทำให้กาแฟดอยช้างมีคุณภาพที่ดีที่สุด และคำนึงถึงชีวิตความเป็นอยู่ของพี่น้องเกษตรกรเป็นหลัก ซึ่งตรงกับแนวพระราชดำริของพระองค์ท่าน ที่ทรงมีพระราชประสงค์ให้ชาวไทยภูเขามีอาชีพหาเลี้ยงตัวเองและครอบครัวได้ และมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ด้วยเหตุนี้การปลูกกาแฟบนดอยช้าง จึงได้น้อมนำแนว พระราชดำริเกษตรแบบผสมผสานมาใช้ โดยจะมีการปลูกพืชอื่นๆ แซมลงในสวนกาแฟด้วยเพื่อให้เกิดประโยชน์ในการดำรงชีวิต รวมถึงสามารถสร้างรายได้ตลอดทั้งปี นอกจากนี้ การทำเกษตรแบบผสมผสานยังเป็นการช่วยสร้างป่าไม้ให้เพิ่มขึ้น และสร้างความสมดุลให้กับระบบนิเวศทั้งดินและน้ำ อีกด้วย ซึ่งปัจจุบันพื้นที่บนดอยช้างกว่า 30,000 ไร่ ที่เคยเป็นภูเขาหัวโล้นจากการปลูกฝิ่นก็กลายเป็นป่ากาแฟและพืชเมืองหนาวทั้งหมด อีกทั้งได้มีการพัฒนาการผลิตกาแฟตั้งแต่กระบวนการปลูกไปสู่ กาแฟในแก้วกาแฟ (Form earth to cup) เพื่อที่จะทำให้ กาแฟพระราชทานกลายเป็นกาแฟที่ดีมีคุณภาพระดับโลกเป็นที่รู้จักของผู้คนทั่วโลก ภายใต้ชื่อ กาแฟดอยช้าง เอกลักษณ์กาแฟไทย สุดยอดกาแฟโลก ภายใต้บริษัทดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัด ที่ปัจุบันนี้มีสมาชิกเป็นเกษตรกรในหมู่บ้านดอยช้างหลายพันครัวเรือน เพราะฉะนั้นบนดอยช้างเวลานี้นอกจากมีต้นกาแฟสดๆ แล้ว ยังมีบรรยากาศแสนร่มรื่นเด้วยต้นแมคคาเดเมีย ต้นบ๊วย พืชเมืองหนาวที่ปลูกแซมในไร่กาแฟ ที่เติบโตอย่างดงาม อีกทั้งยังมีต้นสะตอ มะขามป้อม จากฝีมือเกษตรกรที่นำมาปลูกผสมผสานตามเกษตรทฤษฎีใหม่ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เป็นการสนับสนุนให้ปลูกต้นกาแฟใต้ร่มเงาต้นไม้ใหญ่ เพื่อคุณภาพกาแฟที่ดีขึ้น อย่างเช่น ใบสะตอเมื่อร่วงลงมาก็จะกลายเป็นปุ๋ยชั้นดี หรือใช้ปุ๋ยเปลือกกาแฟเชอร์รี เพื่อเป้าหมายในการยกระดับให้กาแฟดอยช้าง เป็นกาแฟพรีเมียม แหล่งเรียนรู้เรื่องกาแฟ ขณะที่ นายพิษณุชัย แก้วพิชัย ประธานที่ปรึกษา บริษัทดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัด กล่าวต่อว่า กาแฟดอยช้างยังดำเนินธุรกิจในรูปแบบชุมชนด้วยการรวมกลุ่มสร้างความเข้มแข็ง พร้อมกันนี้ได้กำหนดราคากาแฟให้มีมาตรฐาน ซึ่งขณะนี้ราคาผลกาแฟสดหรือการแฟเชอร์รี่ที่รับซื้อจะมีราคาไม่ต่ำกว่า 20 บาทต่อกิโลกรัม ถือเป็นราคาที่รับซื้อสูงที่สุดในขณะนี้ ถึงกระนั้นกว่าจะได้กาแฟดอยช้างคุณภาพระดับพรีเมี่ยม นั้น ทางบริษัทฯ ต่างพิถีพิถันในการคัดสรรเมล็ดพันธุ์ที่คุณภาพดีที่สุด ซึ่งปัจจุบันนี้ได้สร้างห้องแล็บที่มีมาตรฐานระดับสากลขึ้น โดยหน้าที่ของห้องแล็บนั้นนอกจากจะเป็นเสมือนห้องคัดกรองกาแฟสายพันธุ์ใหม่ที่ดีมีคุณภาพตรงใจนักดื่มแล้ว ห้องแล็บแห่งนี้ในปัจจุบันยังกลายเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับผู้สนใจทำธุรกิจกาแฟ ซึ่งในเรื่องนี้ นาย อนันต์ ปาวา ผู้อำนวยการฝ่าย R&D บริษัทดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัด กล่าวว่า ดอยช้างจะมีการทดสอบกาแฟทุก รอบปีของการผลิตและตรวจสอบซ้ำทุกๆ 4 เดือน ด้วยการนำกาแฟสารมาคั่วในห่องแล็บ จากนั้นจะทำการ Cupping โดยทีมตรวจสอบคุณภาพอย่างน้อย 3-5 คน ซึ่งกว่าบุคลากร 1 ทีมจะทำหน้าที่ทดสอบคุณภาพกาแฟได้นั้นต้องผ่านการฝึกอบรมมาแล้วเป็นอย่างดี จากสมาคมกาแฟชนิดพิเศษ แห่งอเมริกา และยุโรป "เจ้าหน้าที่จากสมาคมจะเดินทางมาอบรมให้กับห้องแล็บ ปีละ1 ครั้งเท่านั้น ซึ่งการอบรม 1 คอร์ส จะใช้เวลาเพียง 1 สัปดาห์ และเมื่อศึกษาจบแล้ว ก็จะกลับมาเป็นทีมตรวจสอบคุณภาพกาแฟ โดยการตรวจสอบกาแฟจะต้องทำอย่างน้อยตัวอย่างละ 5 ครั้ง เพื่อดูความเสถียรของกาแฟ และให้ได้ผลรับรองที่ถูกต้องและดี ซึ่งกาแฟที่ดีนั้นจะต้องไม่มีกลิ่นที่แปลกปลอมและรสชาติที่ไม่พึงประสงค์ เช่นมีกลิ่นหมักของหญ้าที่เกิดจากกระบวนการผลิต ต้องมีกลิ่นหอมและรสชาติที่เข้มข้นสัมผัสได้ถึงเนื้อกาแฟ รวมถึงรสสัมผัสหลังการดื่มที่หวาน" นอกจากนี้ ภายในห้องแล็บแห่งนี้ยังได้เปิดเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับผู้ที่สนใจเรื่องการพัฒนาคุณภาพกาแฟ จากพื้นที่การปลูกอื่นๆ ที่นอกเหนือจากพื้นที่บ้านดอยช้าง และสำหรับทุกคนที่เดินทางขึ้นมาเพื่อศึกษาดูงาน และเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการผลิตเพื่อนำไปพัฒนากาแฟของตัวเองอย่างจริงจังต่อไป ต่อยอดชุมชนให้เข้มแข็ง อีกทั้งเมื่อเจ้าของกาแฟดอยช้างที่แท้จริง คือ พี่น้องชาวเกษตรกรทุกคน ดังนั้น ความยั่งยืนจึงไม่ใช่เป็นเพียงการประกอบธุรกิจให้เกิดผลกำไรเท่านั้น แต่หมายถึงการสร้างชุมชนให้เข้มแข็ง และให้คนในชุมชนมีความสุขอย่างแท้จริง ในเรื่องนี้ นายพิษณุชัย กล่าวว่า ทางบริษัทฯ ได้จัดตั้งมูลนิธิกาแฟดอยช้างขึ้น เพื่อช่วยเหลือผู้ยากไร้ทั้งด้านการศึกษาและการพยาบาล หรือแม้กระทั่งชีวิตความเป็นอยู่และอาชีพ โดยหักรายได้ 30% จากผลประกอบการในแต่ละปีไปใช้ในการสนับสนุน พัฒนาการจัดการศึกษาและด้านอื่นๆ โดยเฉพาะด้านการศึกษา ที่แม้กระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) จะมีงบประมาณบางส่วนช่วยในการพัฒนาโรงเรียนแต่ก็ยังคงไม่เพียงพอ ดังนั้นในทุกๆ ปีจึงจำเป็นต้องมีงบประมาณช่วยเหลือโรงเรียนในการจัดซื้อ วัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็นในการเรียนการสอน อาทิ คอมพิวเตอร์ โต๊ะ เก้าอี้ ร่วมถึงดูแลศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านดอยช้าง ซึ่งรับเด็กตั้งแต่อายุ 3 ขวบ เข้าเรียน แม้ชาวชุมชนดอยช้างและชุมชนใกล้เคียงจะมีรายได้ดีขึ้น บางรายสามารถส่งลูกเรียนจนจบการศึกษาขั้นสูงสุดแต่ยังมีอีกจำนวนมากที่ต้องการความช่วยเหลือ ซึ่งที่ผ่านมาทาบริษัทฯ ได้ให้การสนับสนุนการจัดการเรียนการสอนของโรงเรียนบ้านดอยช้างมาตลอด แต่ปัจจุบันเด็กวัยเรียนมีเพิ่มมากขึ้น ดังนั้น จึงหารือกับทางผู้อำนวยการโรงเรียน เพื่อเตรียมสร้างอาคารเรียนเพิ่มเติม และขยายเปิดสอนถึงมัธยมศึกษาตอนปลาย จากเดิมสอนถึงมัธยมต้น เพื่อให้เด็กได้เรียนในพื้นที่ ลดภาระค่าใช้จ่ายของผู้ปกครอง เมื่อกาแฟต้นแรกของพ่อ ได้กลายเป็นธุรกิจที่สร้างอาชีพให้กับชาวดอยช้างสามารถเลี้ยงตัวเอง และครอบครัวได้อย่างมั่นคงในช่วงที่ผ่านมา จนถึง ณ เวลานี้ได้มีการสานต่อพระราชปณิธานขององค์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชด้วยการสร้างรากฐานในเรื่องการศึกษา เพื่อให้ชุมชนเข้มแข็ง มีศักยภาพในการประกอบอาชีพ และมีความสุขที่ยั่งยืน ถือเป็นความมุ่งมั่นที่ บริษัท ดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัดจะดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง สำหรับผู้ที่ต้องการแลกเปลี่ยนข้อมูลท่องเที่ยว ติดต่อได้ที่โทร 0-2622-1810-18 ต่อ 353,354 และ www.facebook.com/siamrath.travel โต๊ะท่องเที่ยว เรื่อง/ภาพ [email protected]