โลกใหม่อายุขัยยืนนาน

เสรี พงศ์พิศ www.phongphit.com เรื่องชะลอวัย เรื่องทำให้อายุยืน มีการศึกษาและ “ทำกัน” มานาน รู้สาเหตุของชราภาพ อายุขัยเฉลี่ยของคนในโลกก็สูงขึ้น แต่อายุยืนอย่างมีคุณภาพหรือไม่ หรือว่าเป็นบั้นปลายชีวิตที่ทุกข์ทรมานด้วยโรคภัยไข้เจ็บ อยู่ได้ด้วยยา เสียเงินค่าดูแลรักษาไปเป็นอันมาก ส่วนหนึ่งไม่ใช่เพื่อต่ออายุ แต่เพื่อยื้อความตาย วันนี้มีการค้นพบ “ต้นเหตุ” สำคัญของชราภาพ พร้อมกับวิธีการทำให้อายุยืนอย่างมีคุณภาพ แม้ว่าจะยังไม่สมบูรณ์และยังมีข้อโต้แย้งไม่น้อย แต่ถ้าหากเป็นจริง ก็น่าจะเป็นการเปลี่ยนกระบวนทัศน์ (paradigm shift) ครั้งสำคัญที่สุดครั้งหนึ่งของมนุษยชาติ เพราะจะเป็นการปฏิวัติวิทยาศาสตร์สุขภาพที่ไม่เคยมีมาก่อน วันนี้ชื่อของ ดร.เดวิด ซินแคลร์ อาจจะยังไม่โด่งดังไปทั่วโลก แต่เขาก็รับการยกย่องเมื่อปี 2014 จากนิตยสารไทม์ให้เป็น 1 ใน 100 คนที่มีอิทธิพลมากที่สุดในโลก เนื่องเพราะการค้นพบเรื่อง “ชราภาพ” (aging) ของเขากำลังได้รับความสนใจจากทั่วโลก ดร.ซินแคลร์เป็นชาวออสเตรเลีย ศึกษาจนจบปริญญาเอกที่บ้านเกิด ก่อนจะไปทำวิจัยหลังปริญญาเอกที่ MIT ที่สหรัฐอเมริกา จุดเริ่มต้นของการค้นพบว่าการยืดอายุสิ่งมีชีวิตนั้นทำได้อย่างไร วิจัยมา 25 ปีพบว่า เมื่อร่างกายอยู่ในภาวะของอันตรายที่ต้องสู้เพื่อความอยู่รอด ก็จะไปกระตุ้นยีนที่ชื่อว่า Sirtuins ที่จะทำงานเพื่อการยืดอายุ ปกป้องชราภาพ ทดลองในยีส หนอน แมลง หนู อายุยืนหมด คำถามของดร.ซินแคลร์ไม่ใช่เพียงจะ “ชะลอวัย” แต่ “กลับวัย” หรือทำให้ “กลับไปเป็นหนุ่มเป็นสาวอีก” (reverse aging) ได้อย่างไร Sirtuins เป็นยีนมีอยู่ 7 ตัวในร่างกายเรา เมื่อมันทำงาน จะไปกระตุ้นกลไกการอยู่รอด (survival mechanism) เขาได้พบว่าในธรรมชาติมีสาร resveratrol ในไวน์แดง ที่ไปกระตุ้นการทำงานของ Sirtuins ได้ สารตัวนี้อยู่ในเปลือกองุ่นแดงมากที่สุด มีสรรพคุณป้องกันการรุกของแบคทีเรียและเชื้อรา ความรู้นี้นำไปใช้เพื่อผลิตยา โดยการสะกัดให้มีปริมาณมากพอ ไม่เช่นนั้นคงต้องดื่มไวน์แดงหลายร้อยแก้วทุกวันเพื่อจะได้สารนี้เพียงพอเพื่อชะลอวัยและ “กลับวัย” ยาคงออกมาในตลาดในไม่กี่ปีนี้ ดร.ซินแคลร์ ขายผลการวิจัยนี้พร้อมกับบริษัทที่พัฒนาสูตรนี้ให้ GlaxoSmithKline บริษัทยายักษ์ใหญ่ของอังกฤษเมื่อปี 2008 เป็นเงินประมาณ 25,000 ล้านบาท ยาตัวนี้ป้องกันโรคชราภาพ อัลไซเมอร์ เบาหวาน หัวใจ มะเร็ง เพราะไปกระตุ้นการทำงานของระบบป้องกันตนเองตามธรรมชาติสู้กับโรค เขาเชื่อว่า ชราภาพเป็นโรคและเป็นสาเหตุของโรคอื่นๆ ทั้งหลาย เมื่อเราอายุมากขึ้น Sirtuins ลดลง รวมทั้ NAD ที่เป็นโมเลกุลที่สำคัญที่สุดตัวหนึ่งก็ลดลงด้วย ทั้งสองมีความสำคัญมากในการช่วยสั่งให้มีการผลิตเซลล์ที่ทำให้เลือดฝอยแข็งแรง เพราะเมื่อเส้นเลือดฝอยเสื่อมและเสียไป เซลล์ตาย คนก็แก่ชราและเกิดโรคต่างๆ ปัญหาใหญ่สุดของคน คือ การที่โครโมโซมหรือสารพันธุกรรมในตัวเราแตกสลาย ไม่ตายก็ป่วยเป็นโรคต่างๆ รวมทั้งมะเร็ง ร่างกายจึงพยายามหยุดการแตกสลายนี้และเร่งซ่อมดีเอ็นเอที่แตก การซ่อมที่มีประสิทธิภาพทำให้ดีเอ็นเอแข็งแรง มี 3 อย่าง อาหาร ออกกำลังกาย และการอด ทำให้เอนไซม์หรือโปรตีนแข็งแรงไปจัดการกับตัวร้ายได้ งานวิจัยของเขาได้พบว่า ความหิวทำให้อายุยืน ความหิวทำให้กลไกในร่างกายที่สู้เพื่ออยู่รอดทำงานไปเปิดยีนเพื่ออยู่รอด (survival gene) โดยการกินให้น้อยครั้งลง (intermittent fasting) แต่ไม่ใช่อดจนป่วยเป็นโรคขาดอาหาร เขาได้ทดลองกับลิง กับหนู พบว่าการกินน้อยทำให้อายุยืนกว่าถึงร้อยละ 20 สุขภาพดีกว่าพวกกินมากที่เป็นเบาหวาน โรคหัวใจ มะเร็ง Sirtuins สร้างเอนไซม์หรือโปรตีน เมื่อเราอดอาหาร ออกกำลังกาย มันจะปฏิบัติการ ทำอย่างไรให้มันทำงานให้มาก ให้มันไปฟื้น “ความจำ” ในดีเอ็นเอที่เก็บข้อมูลไว้ไม่สูญหาย แต่อาจจะมีปัญหาไม่สามารถเอามาใช้ได้เหมือนแผ่นซีดีที่บันทึกข้อมูลแต่มีรอยขีดข่วน ถ้าทำความสะอาดลบรอยออก ก็จะได้ข้อมูลเหมือนเดิม เพราะมันเป็นเหมือนระบบดิจิทัล ข้อมูลไม่หาย ไม่เสีย อีกตัวที่เก็บข้อมูลเรียกว่า epigenetic เก็บข้อมูลแบบอะนาล็อก ที่เหมือนเทปคาสแซตต์สมัยก่อน ที่ข้อมูลเสื่อมไปพร้อมกับตัวเทป Sirtuins ทำหน้าที่ควบคุม epigenetic ให้แข็งแรง แต่ต้องกินให้เป็น ออกกำลังกาย และอดอาหารให้ถูกวิธี ดร.ซินแลร์บอกว่า ชราภาพ คือ โรคชนิดหนึ่งที่เราสามารถป้องกันได้ เขาสรุปว่า สาเหตุของชราภาพเป็นเพราะการขาดข้อมูล เพราะอ่านข้อมูลไม่ได้ อ่านได้น้อยลง ทั้งในข้อมูล “ดิจิทัลและอะนาล็อก” ถ้าอ่านข้อมูลเก่าได้ก็จะกลับไปเป็นหนุ่มเป็นสาวได้ อยู่ที่ว่าทำอย่างไรให้กลไกการอยู่รอดทำงานเข้มแข็งต่อเนื่อง ถ้าทำได้ก็จะสุขภาพดี การทดลองใส่สารจากองุ่นแดง (resveratrol) ในหนูพบว่าป้องกันอัลไซเมอร์ โรคหัวใจ เบาหวาน มะเร็งได้ ตัวที่ไม่ได้ใส่ ให้กินมากๆ เป็นโรคเหล่านี้หมด แต่ก็มีคนแย้งว่า การทดลองต่างๆ ที่สำเร็จในหนูสำเร็จในคนเพียง 1 ใน 10 เท่านั้น จึงยังต้องรอผลการทดลองในคนจำนวนมากว่าจะได้ผลเหมือนในหนูหรือไม่ ดร.ซินแคลร์ไม่ได้คิดว่า คนเราจะต้องเป็นอมตะ แต่ก็เชื่อว่าคนจะอายุยืนมากขึ้น เกินร้อยปีอย่างมีคุณภาพ เพราะคนอายุ 90 จะยังทำงาน ยังเล่นกีฬา ทำอะไรได้เหมือนคนอายุ 60 วันนี้ เขาสามารรถนำเลือดของคนไปห้องแล็บ แล้วจะอ่านได้ว่า คนนี้จะมีอายุขัยเท่าไร ทุกอย่างจะปรากฏในดีเอ็นเอ ในอนาคต การทำให้อวัยวะต่างๆ กลับมามีพลังเหมือนเดิมจะเป็นเงื่อนไขสำคัญให้อายุยืน ไม่ว่าหัวใจ ปอด ตับ ไต กระดูก ที่จะซ่อมแซมที่เสื่อมลงให้กลับไปเหมือนตอนยังหนุ่มสาว (rejuvenated) เหมือนที่เขาได้ทดลองทำให้หนูที่ประสาทตาเสื่อม มองไม่เห็น ให้สามารถมองเห็นได้อีก การค้นพบนี้ได้รับการตอบรับและการต่อต้าน คงเดาได้ว่าคนที่ต่อต้านคือคนที่จะเสียประโยชน์มากที่สุด เพราะถ้าคนไม่เจ็บป่วย มีสุขภาพดี อายุยืน ไม่ต้องพึ่งหมอพึ่งยา วงการแพทย์และอุตสาหกรรมยาต้องเปลี่ยนไป จะไม่เรียกว่าเป็นการปฏิวัติแล้วจะเรียกว่าอะไรดี