วันที่ 1 พฤศจิกายน 2566 นายพลากร สุวรรณรัฐ องคมนตรี ประธานอนุกรรมการติดตามและขับเคลื่อนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริในพื้นที่ภาคเหนือ พร้อมด้วย นายศุภรัชต์ อินทราวุธ ที่ปรึกษาด้านการพัฒนา สำนักงาน กปร. และคณะอนุกรรมการฯ เดินทางไปติดตามความก้าวหน้าโครงการก่อสร้างฝายทุ่งข้าวหล่อพร้อมระบบส่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตำบลบ้านโป่ง อำเภองาว จังหวัดลำปาง โดยรับฟังการบรรยายสรุปการดำเนินงานของโครงการ จากผู้แทนกรมชลประทาน โอกาสนี้องคมนตรีได้มอบเมล็ดพันธุ์ข้าวให้แก่ตัวแทนราษฎร พร้อมทั้งพบปะพูดคุยกับราษฎรผู้ได้รับประโยชน์และตรวจเยี่ยมพื้นที่โครงการ
โครงการก่อสร้างฝายทุ่งข้าวหล่อพร้อมระบบส่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เกิดขึ้นจากพระมหากรุณาธิคุณในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2563 เพื่อช่วยเหลือราษฎรตำบลบ้านโป่งและตำบลหลวงใต้ ซึ่งขาดแคลนน้ำทำการเกษตรในช่วงฤดูแล้ง ตามที่ราษฎรขอพระราชทานพระมหากรุณา เดิมพื้นที่แห่งนี้มีการสร้างฝายแบบดั้งเดิมโดยใช้วัสดุธรรมชาติ ต่อมาสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไปประกอบกับราษฎรมีความต้องการใช้น้ำมากขึ้น อีกทั้งฝายมีการออกแบบไม่เหมาะสมกับปริมาณน้ำที่มากขึ้นจึงทำให้ชำรุดเสียหาย และเหมืองส่งน้ำมีวัชพืชปกคลุมไม่สามารถใช้งานได้ ส่งผลให้ไม่สามารถบริหารจัดการน้ำได้เพียงพอ ในปีงบประมาณ 2564 สำนักงาน กปร. ได้สนับสนุนงบประมาณให้กรมชลประทาน เพื่อดำเนินการก่อสร้างฝายทุ่งข้าวหล่อ พร้อมระบบส่งน้ำ และดำเนินการแล้วเสร็จในเดือนพฤษภาคม 2565 ปัจจุบันสามารถส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกในช่วงฤดูฝนได้ 2,500 ไร่ ฤดูแล้ง 1,950 ไร่ ราษฎรได้รับประโยชน์ 471 ครัวเรือน ประชากร 1,263 คน และเป็นแหล่งน้ำสำหรับการอุปโภคบริโภคของราษฎรในเขตโครงการและบริเวณใกล้เคียง อีกทั้งยังสามารถบรรเทาความเสียหายจากอุทกภัยบริเวณด้านท้ายน้ำของโครงการอีกด้วย
ช่วงบ่าย องคมนตรี และคณะเดินทางไปยังโครงการฝายทุ่งส้านพร้อมระบบส่งน้ำเหมืองทุ่งแพะอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตำบลบ้านขอ อำเภอเมืองปาน จังหวัดลำปาง เดิมพื้นที่นี้มีฝายที่ราษฎรช่วยกันสร้างแต่เนื่องจากใช้งานมานานจึงมีสภาพชำรุดเสียหาย มีการรั่วซึมของน้ำ ฝายไม่มีประตูระบายทราย ทำให้มีตะกอนอยู่หน้าฝายเป็นจำนวนมาก และระบบส่งน้ำเป็นเหมืองดิน มีดาดคอนกรีตเป็นบางช่วงไม่มีอาคารปากคลองส่งน้ำ ทำให้ปริมาณน้ำที่ไหลผ่านไม่เพียงพอ อีกทั้งในช่วงฤดูฝนประสบอุทกภัยในพื้นที่การเกษตรและที่อยู่อาศัย ส่วนในฤดูแล้งมีน้ำไม่เพียงพอต่อการทำการเกษตรและอุปโภคบริโภค ราษฎรจึงขอพระราชทานความช่วยเหลือ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เมื่อวันที่ 9 ตุลาคม 2562 เพื่อช่วยเหลือราษฎรตำบลบ้านขอ โดยสำนักงาน กปร. ได้สนับสนุนงบประมาณประจำปี 2565 ให้กรมชลประทานดำเนินการโครงการ และแล้วเสร็จในเดือนธันวาคม 2565 ปัจจุบันสามารถส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกในช่วงฤดูฝนได้ 1,500 ไร่ ช่วงฤดูแล้งได้ 100 ไร่ ราษฎรได้รับประโยชน์ 811 ครัวเรือน ประชากร 2,401 คน และเป็นแหล่งน้ำสำหรับอุปโภคบริโภคให้แก่ราษฎรอีกด้วย
โอกาสนี้ องคมนตรีได้ให้ข้อเสนอแนะทั้ง 2 โครงการ เป็นโครงการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานให้แก่ราษฎรเพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำ เมื่อได้รับโครงการแล้วควรใช้น้ำอย่างรู้คุณค่าอย่างมีประสิทธิภาพ โดยผ่านกระบวนการบริหารจัดการน้ำของกลุ่มผู้ใช้น้ำและต้องช่วยกันดูแลรักษาโครงการให้สามารถใช้งานได้อย่างต่อเนื่อง และขอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสนับสนุนการปรับปรุงบำรุงดิน การผลิตปุ๋ยอินทรีย์เพื่อลดต้นทุนในการผลิตพืชผลทางการเกษตร รวมทั้งส่งเสริมให้ใช้หญ้าแฝกเพื่ออนุรักษ์ดินและน้ำต่อไป
กองประชาสัมพันธ์ สำนักงาน กปร