เทศกาลโคมแสนดวงที่เมืองลำพูน ประจำปี 2566 ได้ให้ประชาชนแขวนประทีปโคมไฟบูชาองค์พระธาตุเจ้าหริภุญชัย มาตั้งแต่วันที่ 4 ตุลาคม ที่ผ่านมา จนถึงวันที่ 29 พฤศจิกายน 2566 ณ วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน
เทศกาลโคมแสนดวงที่เมืองลำพูน จากข้อมูลองค์ความรู้คู่วัฒนธรรม (เนื้อหาบทความของอาจารย์บารเมศ วรรณสัย สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดลำพูน และภาพ, กระทรวงวัฒนธรรม) สังเขป การจุดโคมไฟถวายองค์พระธาตุเจ้าหริภุญชัยมีมาตั้งแต่โบราณ ผู้เป็นเจ้าเมืองมาจุดโคมไฟถวายองค์พระธาตุเจ้าหริภุญชัยในเดือนยี่เป็ง ตามความเชื่อตามประทีปโคมไฟบูชาพระธาตุเจ้าหริภุญชัยและไม่ได้บอกจำนวนว่ากี่ดวง แต่มีการบันทึกเรื่องราวพอเป็นหลักฐานจากหนังสือขัตติยนารีศรีล้านนา เรื่องเจ้าดารารัศมี เล่าว่า เมื่อปี 2452 เจ้าดารารัศมีได้มาเยี่ยมเจ้านายที่เมืองลำพูนและถวายผ้าไตรจำนวนสิบสองไตรแก่พระสงฆ์และจุดประทีปดวงไฟถวายองค์พระธาตุเจ้าหริภุญชัยจำนวน 20,000 ดวง ซึ่งการถวายแสงสว่างแด่องค์พระธาตุเจ้าหริภุญชัย หมายถึงการถวายเป็นพุทธบูชา ภายในองค์พระธาตุหริภุญชัยบรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้ จึงเป็นตัวแทนของพระพุทธเจ้า
การถวายประทีปโคมไฟ ซึ่งปัจจุบันเป็นการแขวนโคมพร้อมดวงไฟ หมายถึงการแสดงออกถึงการเคารพบูชา เพื่อให้เห็นในความสว่างของพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า เป็นบารมีอันสูงส่งตามคติความเชื่อของชาวล้านนา นับเป็นการส่งเสริมพระพุทธศาสนาให้ยั่งยืน ส่วนการถวายโคมแด่พระนางจามเทวี ซึ่งเป็นที่เคารพสักการะของชาวลำพูน เพราะพระนางจามเทวีเป็นปฐมกษัตริย์แห่งเมืองหริภุญชัย เป็นผู้นำพระพุทธศาสนาเข้าในพื้นที่แห่งนี้และแผ่กระจายไปยังเมืองต่างๆ ทำให้พระพุทธศาสนาเกิดความรุ่งเรือง ต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน
ปัจจุบันการถวายประทีปโคมไฟได้พัฒนามาอย่างต่อเนื่อง โดยวัดพระธาตุหริภุญชัยขยายพื้นที่จัดการตกแต่งการแขวนโคม ใส่ดวงไฟเข้าไปในโคมให้สวยงาม รวมทั้งการให้ประชาชนทั่วประเทศมีส่วนร่วมถวายประทีปโคมไฟ ทำให้เป็นที่รู้จักของประชาชนทั่วประเทศในชื่อ “เทศกาลโคมแสนดวงที่เมืองลำพูน” ช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในจังหวัดลำพูน และสร้างรายได้แก่ชุมชน ซึ่งเทศกาลโคมแสนดวงที่เมืองลำพูน ประจำปี 2566 ภายใต้โครงการยกระดับเทศกาลประเพณีไปสู่ระดับชาติและนานาชาติ โดยกระทรวงวัฒนธรรม สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดลำพูน บูรณาการความร่วมมือกับหน่วยงานรัฐ เอกชน และเครือข่ายทางวัฒนธรรม ได้ให้ประชาชนแขวนประทีปโคมไฟบูชาองค์พระธาตุมาตั้งแต่วันที่ 4 ตุลาคม จนถึงวันที่ 29 พฤศจิกายน 2566 ณ วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน